W ramach działań edukacyjnych i promocyjnych, prowadzonych przez Zakład Lasów Naturalnych w Białowieży we współpracy z projektem LIFE+ ForBioSensing, w dniu 16 kwietnia br. w siedzibie ZLN odbyło się spotkanie ze studentami z Centrum Kształcenia Chateaufarine – Besonson we Francji.

Studenci mieli okazję zapoznać się z zakresem prac prowadzonych w Zakładzie w ramach projektu LIFE+ oraz z pierwszymi efektami uzyskanymi dzięki danym, pozyskanym w efekcie prac terenowych jak i metodami zdalnymi.

Prof. Rafał Paluch na wstępie omówił efekty prowadzonych zarówno przez Zakład Lasów Naturalnych jak i w projekcie LIFE+ prac dendrochronologicznych. Okazuje się, że dzięki nim możemy cofnąć się o niemal 400 lat wstecz w historię drzewostanu by prześledzić tempo przyrostu drzew, zmiany mikroklimatu na danym terenie a także historię gospodarowania w Puszczy przez człowieka, z czym wiążą się zachowane w słojach drewna ślady po pożarach.

Pożary w Puszczy, wywoływane na małą skalę, związane były zarówno z wypasaniem zwierząt jak i z bartnictwem. Chodziło o uzyskanie otwartej doświetlonej przestrzeni, na której dobre warunki wzrostu miały rośliny miododajne czy pastwiskowe. Miały one także bardzo istotny wpływ na odnawianie się gatunków pirofilnych, takich jak sosna.

Zachowane ślady na drewnie wskazują, że takie mikropożary w danym drzewostanie zdarzały się dość regularnie, bo średnio co 10 lat. Dzięki nim można określić też rok pożaru, w jakiej porze roku się wydarzył oraz jakie warunki klimatyczne wówczas panowały. Potwierdzają też one dane historyczne świadczące o tym, że dawniej Puszcza była lasem widnym, z dużym dostępem światła do dna lasu.

Następnie zostały omówione inne, główne cele badań związane z projektem LIFE+, takie jak:

- monitoring dynamiki drzewostanów Puszczy Białowieskiej, w tym problemy związane z zamieraniem świerka (ekspansja kornika drukarza) i jesionu, ekspansji grabu

- analiza sposobów odnawiania się, odmładzania i regeneracji drzewostanów oraz dynamika naturalnie powstających luk

- wykorzystanie danych z naziemnych powierzchni monitoringowych jako referencji dla danych pozyskanych zdalnie (dane satelitarne, skanowanie lotnicze, skanowanie laserowe)

Metody zdalne pozwolą w przyszłości na pozyskiwanie danych o drzewostanach (w tym o obiektach cennych przyrodniczo położonych na trudno dostępnych terenach) i dużych obiektach leśnych, co przyczyni się do udoskonalenia metod monitoringu przyrodniczego oraz pozwoli na lepsze planowanie działań ochronnych w Puszczy Białowieskiej w celu zachowania jej pełnej różnorodności biologicznej.

Wykład spotkał się z dużym zainteresowaniem studentów. Zainteresowaniem cieszyły się m.in. kwestie związane z gradacją kornika drukarza, odnowieniem naturalnym sosny i ekspansji grabu w Puszczy Białowieskiej oraz możliwościami, jakie niesie ze sobą zastosowanie technik zdalnych.

Na zakończenie spotkania, w ramach niespodzianki, studenci mieli okazję poobserwować naszych kolegów przy pracy oraz wymienić z nimi swoje spostrzeżenia.

Tekst i zdjęcie: D.Raczkowska-Paluch